De Vijf Seizoenen. Galerie Ronny Van de Velde. Fragmenten uit leven en werken. Deel 5: Galerie Ronny Van de Velde
10 feb - 26 mrt 2023
Al meer dan vijf decennia organiseert de Antwerpse kunstverzamelaar en -handelaar Ronny Van de Velde toonaangevende en bijzondere tentoonstellingsprojecten waarmee hij zich in België heeft ontpopt tot een van de belangrijkste kenners en verdedigers van allerlei artistieke voorhoedes. De grootste namen van de twintigste-eeuwse kunst zijn in de galerie, die hij samen met zijn vrouw Jessy runt, de revue gepasseerd: Marcel Duchamp, Man Ray, Magritte, Joseph Beuys, Picabia, Alechinsky, Panamarenko… In een 5-delige reeks van kleinschalige presentaties wil M HKA de geschiedenis van de galerie evoceren.
Wondere kamer
Het ideaalbeeld van de kunstenaar als homo universalis – denk aan Leonardo da Vinci – brokkelde door de eeuwen heen af en werd brutaal en definitief uiteengereten door de komst van de trein. De opeenvolging van Verlichting en industriële revolutie lieten geen spaander heel van de oude wereld: intuïtie of verbeelding moesten plaats ruimen voor meetzucht en ratio.
Toch waren er in de lange negentiende-eeuw romantische geesten als Eugène Delacroix en Vincent van Gogh die wezen op een crisis van de ziel, op de ennui en Weltschmerz waaronder die rationele, moderne mens gebukt ging. Met het losbarsten in 1914 van de eerste industrieel gevoerde oorlog keerde de wetenschappelijke innovatie zich overigens letterlijk en figuurlijk tegen de mens zelf.
Het is in die context dat Marcel Duchamp in 1917 een urinoir tot kunst heeft verheven. Met die daad markeerde hij niet alleen het morele failliet van de oude burgerlijke orde maar legde hij meteen ook het fundament voor een radicale artistieke vernieuwing waarbinnen de ontregelende kracht van de verbeelding opnieuw een doorslaggevende rol kon spelen.
Ook voor Ronny Van de Velde – verzamelaar en verkenner van avant-gardes – bleef Duchamp om die reden levenslang een sleutelfiguur. Vandaar dat de pionier van de conceptuele kunst in deze ruimte een centrale plaats toebedeeld kreeg tussen andere twintigste-eeuwse kunstenaars die in zijn voetsporen sleutelden aan een radicale kunst die het maatschappelijke status quo permanent in vraag stelden.
U kan zich in deze ruimte dan ook vergapen aan een eclectische presentatie: van James Ensor en de negentiende-eeuwse Zwans tot Marcel Broodthaers, van Jules Schmalzigaug tot Panamarenko, van Henry Van de Velde tot Bruce Nauman.
Overigens vervaagt in deze tentoonstelling uiteindelijk ook het onderscheid tussen kunst en verzameling. Want of het nu Duchamp, Rodin, hedendaagse kunst, volkskunst of antiek speelgoed betreft: de psychologische functie van de wens om dit alles bij elkaar te brengen blijft dezelfde: een vlucht uit de alledaagse banaliteit naar het hyperindividuele rijk van de verbeelding.
Deze tentoonstelling is in wezen dan ook de eenentwintigste-eeuwse wunderkammer van Ronny Van de Velde. En in schril contrast met de zeventiende-eeuwse versie gaat het hier niet om een achterkamer van een hof of kasteel waar de intelligentsia zich uit het gewemel kon terugtrekken om zich in de beslotenheid van een wondere kamer te vergapen aan de aldaar verzamelde wereldwonderen.
Het wonder geschiedt anno 2023 in de openbare ruimte van een museum en is voor eenieder toegankelijk.
Dennis Van Mol
Publicatie
Het boek ‘Galerie Ronny Van de Velde, fragmenten uit leven en werken.’ verschijnt n.a.v. de vijfdelige reeks in INBOX.
Tekstbijdrage door Jan Ceuleers. 1008 pp.; Hardcover, Nederlands/Engels; 32,5 x 24,5 cm; ISBN 978-94-9303-967-4. Uitgevers: Galerie Ronny Van de Velde & LUDION. Prijs: 60 € – te koop in de M HKA-shop.