Allan Sekula
The Dockers’ Museum
Allan Sekula (1951, Erie, Pennsylvania–2013, Los Angeles) startte in Antwerpen in 2010 een opzet van museum dat een radicale kritiek is op de massieve verzameldrift en inhoudelijke oppervlakkigheid in het begin van de eenentwintigste eeuw. Het Dockers’ Museum was initieel een onverdeelde eigendom waarbij de objecten symbolisch behoren aan het museum als ondersteuner van publiek domein, en het museum en de inzichten aan de kunstenaar. Het thema is de dokwerker als personificatie van een overgangszone tussen schip en land, een dynamisch en vitaal grensgebied.
Door het overlijden van Allan Sekula in 2013 kwam het gehele museum in beheer van het Muhka en bleek het Dockers’ Museum meer dan 1.250 items te bevatten. Hierbij rees de vraag naar de manier waarop een ambigue collectie of ‘anti-archief’ vandaag te beheren, te tonen of te ontsluiten.
In een intense samenwerking tussen het Muhka en de KU Leuven is een pilootproject opgestart waarbij het nieuwe veld van op onderzoek gebaseerd curatorschap en een doorgedreven museaal onderzoek elkaar ontmoeten. Het onderzoeksproject is onderverdeeld in twee PHD-trajecten waarbij theorie en praktijk elkaar doorkruisen. Daarnaast is er vanuit het M HKA een parallel traject opgestart voor inventarisatie, digitalisering, fotografie en beschrijving. Naast een fysieke bewaring is er een uitvoerige databank ontwikkeld die het uitgangspunt zal vormen voor een nieuwe online catalogue raisonné.
Allan Sekula: Mining Section (Bureau des mines)
In 2005 reist de Amerikaanse kunstenaar, schrijver, criticus en activist Allan Sekula (1951-2013) naar Leuven om bij te dragen aan een grote tentoonstelling gewijd aan de Belgische kunstenaar Constantin Meunier (1831-1905). De dialoog met Meunier zal verderlopen in wat Sekula’s laatste werk zou worden: het open en onvoltooide Ship of Fools / The Dockers’ Museum (2010-2013). Dit werk maakt deel uit van de collectie van het M HKA, Museum van Hedendaagse Kunst in Antwerpen.
Ship of Fools bestaat uit 33 ingelijste foto’s en 2 dia projecties, beelden die door Sekula tussen 1998-2010 tijdens zeereizen zijn gemaakt, terwijl The Dockers’ Museum ca. 1250 artefacten omvat die zich op metonymische wijze tot de wereld van zeelieden en havenarbeiders verhouden. We moeten deze “belangwekkende objecten [objects of interest]” – door de kunstenaar gevonden en aangeschaft via eBay – niet zomaar als kunstwerken opvatten. Veeleer zijn zij een uitdrukking van Sekula’s tweeledige “cargo cultus”. Hij concipieerde The Dockers’ Museum als een ‘counter-museum’ binnen het hedendaagse kunstgebeuren, waarbij hij “een soort imaginaire leefwereld van een denkbeeldig collectief” oproept.
Vanaf zijn eerste ideeën binnen de setting van het M HKA en gestimuleerd door de objecten die hij verzamelt, schetste Sekula de contouren van de diverse secties van The Dockers’ Museum. Deze onderzoekpresentatie richt zich op de zogenaamde Mining Section (Bureau des mines), door de kunstenaar ook wel ‘Bureau of Mines’ genoemd. Uitgaande van de ruimtelijke logica van het Leuvense Anatomisch Theater en Sekula’s betrokkenheid bij deze historische locatie, die aan het eind van de 19e eeuw tot Meuniers atelier werd verbouwd, bestaat de voorgestelde display – verbonden met een aangrenzende ruimte als tijdelijke opslagplaats – grotendeels uit niet-gepositioneerde items uit The Dockers’ Museum. Maar ze komen voort uit en verwijzen zowel formeel als thematisch via dwarsdoorsneden en snijpunten naar Sekula’s ‘Bureau of Mines’.
Deze opstelling, die aansluit bij de niet-afgeronde aard van Sekula’s laatste werk en zijn methodische neiging tot herschrijven en herordenen, poneert aldus een set speculaties, terwijl de intrinsieke krachten van het werk sturend blijven. Het gaat om stuwende, naar buitengerichte krachten, die nadrukkelijk de grenzen van gangbare museumpraktijken en het heersende kunstsysteem opzoeken: “naar buiten, naar de wereld”.
Allan Sekula: Mining Section (Bureau des mines) maakt deel uit van het omvangrijkere onderzoeksproject Art Against the Grain of “Collective Sisyphus:” The Case of Allan Sekula’s Ship of Fools / The Dockers’ Museum (2010-2013), opgezet door KU Leuven (Lieven Gevaert Research Centre for Photography, Art and Visual Culture) en M HKA, Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen.
